ITER UNDECIMUM
Il modo congiuntivo
si trova usato in latino sia nelle proposizioni indipendenti che in quelle dipendenti.

Ecco lo schema già proposto.

LATINO

ITALIANO

presente

presente

imperfetto

imperfetto - condizionale presente

perfetto

passato

piuccheperfetto

trapassato - condizionale passato

 


1.
Il congiuntivo presente attivo, passivo e deponente delle quattro coniugazioni.
Il congiuntivo presente latino, corrispondente a quello italiano, si riconosce dalle terminazioni.
A) Ecco le terminazioni attive diverse a seconda delle coniugazioni:

Pers.

I CON

II CON

III CON

IV CON

S.

1

- em

- eam

- am

- iam

2

- es

- eas

- as

- ias

3

- et

- eat

- at

- iat

PL.

1

- emus

- eamus

- amus

- iamus

2

- etis

- eatis

- atis

- iatis

3

- ent

- eant

- ant

- iant


B) Terminazioni passive e deponenti:

Pers.

I CON

II CON

III CON

IV CON

S.

1

- er

- ear

- ar

- iar

2

- eris

- earis

- aris

- iaris

3

- etur

- eatur

- atur

- iatur

PL.

1

- emur

- eamur

- amur

- iamur

2

- emini

- eamini

- amini

- iamini

3

- entur

- eantur

- antur

- iantur


Modello del congiuntivo presente attivo:

Pers.

I CON.

II CON.

III CON.

IV CON.

S.

1

spect- em, che io osservi

hab- eam, che io abbia

vinc- am, che io vinca

pun- iam, che io punisca

2

spect - es

hab - eas

vinc - as

pun - ias

3

spect - et

hab - eat

vinc - at

pun - iat

Pl.

1

spect - emus

hab - eamus

vinc - amus

pun - iamus

2

spect - etis

hab - eatis

vinc - atis

pun - iatis

3

spect - ent

hab - eant

vinc - ant

pun - iant


Modello del congiuntivo presente passivo:

Pers.

I CON.

II CON.

III CON.

IV CON.

S.

1

spect- er, che io sia osservato

hab- ear, che iosia avuto

vinc- ar, che io sia vinto

pun- iar, che io sia punito

2

spect - eris

hab - earis

vinc - aris

pun - iaris

3

spect - etur

hab - eatur

vinc - atur

pun - iatur

Pl.

1

spect - emur

hab - eamur

vinc - amur

pun - iamur

2

spect - emini

hab - eamini

vinc - amini

pun - iamini

3

spect - entur

hab - eantur

vinc - antur

pun - iantur


Modello del congiuntivo presente deponente:

Pers.

I CON.

II CON.

III CON.

IV CON.

S.

1

con- er, che io tenti

ver- ear, che io tema

sequ- ar, che io segua

larg- iar, che io elargisca

2

con - eris

ver - earis

sequ - aris

larg - iaris

3

con - etur

ver - eatur

sequ- atur

larg - iatur

Pl.

1

con - emur

ver - eamur

sequ - amur

larg - iamur

2

con - emini

ver - eamini

sequ - amini

larg - iamini

3

con - entur

ver - eantur

sequ - antur

larg - iantur


Modello del congiuntivo presente dei verbi anomali:

Pers.

SUM

EO

FERO

FIO

VOLO

NOLO

MALO

S.

1

sim

eam

feram

fiam

velim

nolim

malim

2

sis

eas

feras

fias

velis

nolis

malis

3

sit

eat

ferat

fiat

velit

nolit

malit

Pl.

1

simus

eamus

feramus

fiamus

velimus

nolimus

malimus

2

sitis

eatis

feratis

fiatis

velitis

nolitis

malitis

3

sint

eant

ferant

fiant

velint

nolint

malint

GIOCO DI AUTOVALUTAZIONE

Inserisci le seguenti forme nelle caselle corrispondenti:

vereamur, eant, feramur, sis, fiat, velit, feramus, sequantur, simus, legat

SOLUZIONE

feramur

 

vereamur

 

simus

 

fiat

 

eant

 

velit

 

feramus

 

sequantur

 

legat

 

sis

 
Verifica le risposte che hai inserito

 

Inserisci le seguenti forme nelle caselle corrispondenti:

Feres, feras, regetis, regitis, regatis, legent, legantur, legimini, utatur, utetur

soluzione

 

Attivo, indicativo, futuro, seconda persona, plurale

 

Attivo, congiuntivo, presente, seconda persona, singolare

 

Attivo, indicativo, presente, seconda persona, plurale

 

Attivo, indicativo, futuro, seconda persona, singolare

 

Attivo, congiuntivo, presente, seconda persona, plurale

 

Deponente, congiuntivo, presente, terza persona, singolare

 

Attivo, indicativo, futuro, terza persona, plurale

 

Passivo, indicativo, presente, seconda persona, plurale

 

Passivo, congiuntivo, presente, terza persona, plurale

 

Deponente, indicativo, futuro, terza persona, singolare

Verifica le risposte che hai inserito


Torna

 


3.
Il congiuntivo esortativo.
Il congiuntivo esortativo si trova in proposizione indipendente o principale.
Viene così chiamato perché di solito esprime una esortazione, ma può indicare pure un comando o una proibizione o divieto.
Per la forma negativa, il congiuntivo è preceduto dalla negazione ne.
PROVE DI NAVIGAZIONE

(Traduci i testi proposti, confrontando in seguito la comprensione italiana)

a) BG.
Persequamur eorum mortem, qui indignissime interierunt, atque hos latrones interficiamus (7,38) -

b) Eneide. Sis felix nostrumque leves …laborem (1,330) - Parvus Iulus
sit comes, et longe servet vestigia coniunx (1,710) - "O socii,…sequamur: /mutemus clipeos Danaumque insignia nobis (a noi)/ aptemus. (2,387) - Ergo agite et, divum ducunt qua / (avv.) iussa, sequamur: / placemus ventos et Cnosia regna petamus. (3,114) - Cedamus Phoebo et moniti meliora (il meglio) sequamur.'(3,188) - Casti maneant in religione nepotes (3,409) -(Aeneas) naviget (4,237) - (Aeneas) Mnesthea Sergestumque vocat fortemque Serestum:/ classem aptent taciti sociosque ad litora cogant /arma parent (4,288) - Adsis o placidusque iuves et sidera caelo /dextra feras. (4,578) - Auxilium imploret videatque indigna suorum / funera; nec… regno aut optata luce fruatur, / sed cadat ante diem mediaque inhumatus harena.(4,617) - 'Moriemur inultae, /sed moriamur' ait. 'sic, sic iuvat ire sub umbras. / Hauriat hunc oculis ignem crudelis ab alto / Dardanus, et nostrae secum ferat omina mortis.' (4,659) - Superat quoniam Fortuna, sequamur, /quoque ( e dove) vocat vertamus iter. (5,22) - Huc derige cursum; / litus ama et laeva stringat sine palmula cautes; /altum alii teneant.(5,163) - Neu matri miserae tanti sim causa doloris (9,216) - "Acceleremus" ait. (9,221) - Quo (avv.) deus et quo dura vocat Fortuna sequamur. (12,677) - Sit Latium, sint Albani per saecula reges, / sit Romana potens Itala virtute propago (12,826) -

c) Fedro. Fit turba maior. Iam favor mentes tenet / et derisuros, non spectaturos, scias (5.5) - "Honorem fructu ne videamur vendere." (3.17) - "Ne quis (qualcuno) discat prodesse improbis." (4.21) -

Torna