ITER
UNDECIMUM
Il modo congiuntivo si
trova usato in latino sia nelle proposizioni indipendenti che in quelle
dipendenti.
Ecco lo schema già
proposto.
LATINO
|
ITALIANO
|
presente
|
presente
|
imperfetto
|
imperfetto -
condizionale presente
|
perfetto
|
passato
|
piuccheperfetto
|
trapassato -
condizionale passato
|
1. Il
congiuntivo
presente attivo, passivo e deponente delle
quattro coniugazioni.
Il congiuntivo presente latino, corrispondente a quello italiano, si riconosce
dalle terminazioni.
A) Ecco le terminazioni attive diverse a seconda delle coniugazioni:
Pers.
|
I CON
|
II CON
|
III CON
|
IV CON
|
S.
|
1
|
- em
|
- eam
|
- am
|
- iam
|
2
|
- es
|
- eas
|
- as
|
- ias
|
3
|
- et
|
- eat
|
- at
|
- iat
|
PL.
|
1
|
- emus
|
- eamus
|
- amus
|
- iamus
|
2
|
- etis
|
- eatis
|
- atis
|
- iatis
|
3
|
- ent
|
- eant
|
- ant
|
- iant
|
B) Terminazioni passive
e deponenti:
Pers.
|
I CON
|
II CON
|
III CON
|
IV CON
|
S.
|
1
|
- er
|
- ear
|
- ar
|
- iar
|
2
|
- eris
|
- earis
|
- aris
|
- iaris
|
3
|
- etur
|
- eatur
|
- atur
|
- iatur
|
PL.
|
1
|
- emur
|
- eamur
|
- amur
|
- iamur
|
2
|
- emini
|
- eamini
|
- amini
|
- iamini
|
3
|
- entur
|
- eantur
|
- antur
|
- iantur
|
Modello del congiuntivo
presente attivo:
Pers.
|
I CON.
|
II CON.
|
III CON.
|
IV CON.
|
S.
|
1
|
spect-
em, che
io osservi
|
hab-
eam,
che io abbia
|
vinc-
am,
che io vinca
|
pun-
iam,
che io punisca
|
2
|
spect - es
|
hab - eas
|
vinc - as
|
pun - ias
|
3
|
spect - et
|
hab - eat
|
vinc - at
|
pun - iat
|
Pl.
|
1
|
spect - emus
|
hab - eamus
|
vinc - amus
|
pun - iamus
|
2
|
spect - etis
|
hab - eatis
|
vinc - atis
|
pun - iatis
|
3
|
spect - ent
|
hab - eant
|
vinc - ant
|
pun - iant
|
Modello del congiuntivo presente passivo:
Pers.
|
I CON.
|
II CON.
|
III CON.
|
IV CON.
|
S.
|
1
|
spect-
er, che
io sia osservato
|
hab-
ear,
che iosia avuto
|
vinc-
ar,
che io sia vinto
|
pun-
iar,
che io sia punito
|
2
|
spect - eris
|
hab - earis
|
vinc - aris
|
pun - iaris
|
3
|
spect - etur
|
hab - eatur
|
vinc - atur
|
pun - iatur
|
Pl.
|
1
|
spect - emur
|
hab - eamur
|
vinc - amur
|
pun - iamur
|
2
|
spect - emini
|
hab - eamini
|
vinc - amini
|
pun - iamini
|
3
|
spect - entur
|
hab - eantur
|
vinc - antur
|
pun - iantur
|
Modello del congiuntivo
presente deponente:
Pers.
|
I CON.
|
II CON.
|
III CON.
|
IV CON.
|
S.
|
1
|
con-
er,
che io tenti
|
ver-
ear,
che io tema
|
sequ-
ar,
che io segua
|
larg-
iar, che
io elargisca
|
2
|
con - eris
|
ver - earis
|
sequ - aris
|
larg - iaris
|
3
|
con - etur
|
ver - eatur
|
sequ- atur
|
larg - iatur
|
Pl.
|
1
|
con - emur
|
ver - eamur
|
sequ - amur
|
larg - iamur
|
2
|
con - emini
|
ver - eamini
|
sequ - amini
|
larg - iamini
|
3
|
con - entur
|
ver - eantur
|
sequ - antur
|
larg - iantur
|
Modello del congiuntivo
presente dei verbi anomali:
Pers.
|
SUM
|
EO
|
FERO
|
FIO
|
VOLO
|
NOLO
|
MALO
|
S.
|
1
|
sim
|
eam
|
feram
|
fiam
|
velim
|
nolim
|
malim
|
2
|
sis
|
eas
|
feras
|
fias
|
velis
|
nolis
|
malis
|
3
|
sit
|
eat
|
ferat
|
fiat
|
velit
|
nolit
|
malit
|
Pl.
|
1
|
simus
|
eamus
|
feramus
|
fiamus
|
velimus
|
nolimus
|
malimus
|
2
|
sitis
|
eatis
|
feratis
|
fiatis
|
velitis
|
nolitis
|
malitis
|
3
|
sint
|
eant
|
ferant
|
fiant
|
velint
|
nolint
|
malint
|
GIOCO
DI AUTOVALUTAZIONE
Inserisci le seguenti forme nelle caselle corrispondenti:
vereamur, eant, feramur,
sis, fiat, velit, feramus, sequantur, simus, legat
|
SOLUZIONE
|
feramur
|
|
vereamur
|
|
simus
|
|
fiat
|
|
eant
|
|
velit
|
|
feramus
|
|
sequantur
|
|
legat
|
|
sis
|
|
Verifica
le risposte che hai inserito
Inserisci
le seguenti forme nelle caselle corrispondenti:
Feres, feras, regetis,
regitis, regatis, legent, legantur, legimini, utatur, utetur
soluzione
|
|
|
Attivo, indicativo,
futuro, seconda persona, plurale
|
|
Attivo, congiuntivo,
presente, seconda persona, singolare
|
|
Attivo, indicativo,
presente, seconda persona, plurale
|
|
Attivo, indicativo,
futuro, seconda persona, singolare
|
|
Attivo, congiuntivo,
presente, seconda persona, plurale
|
|
Deponente, congiuntivo,
presente, terza persona, singolare
|
|
Attivo, indicativo,
futuro, terza persona, plurale
|
|
Passivo, indicativo,
presente, seconda persona, plurale
|
|
Passivo, congiuntivo,
presente, terza persona, plurale
|
|
Deponente, indicativo,
futuro, terza persona, singolare
|
Verifica
le risposte che hai inserito
Torna
3. Il
congiuntivo esortativo.
Il congiuntivo esortativo si trova in proposizione indipendente o principale.
Viene così chiamato perché di solito esprime una esortazione,
ma può indicare pure un comando o una proibizione o divieto.
Per la forma negativa, il congiuntivo è preceduto dalla negazione
ne.
PROVE
DI NAVIGAZIONE
(Traduci i testi
proposti, confrontando in seguito la comprensione italiana)
a) BG. Persequamur
eorum mortem, qui indignissime interierunt, atque hos latrones interficiamus
(7,38) -
b) Eneide. Sis felix nostrumque leves …laborem (1,330) - Parvus
Iulus sit comes,
et longe servet vestigia coniunx (1,710) - "O socii,…sequamur:
/mutemus clipeos Danaumque insignia nobis (a noi)/ aptemus. (2,387)
- Ergo agite et, divum ducunt qua / (avv.) iussa, sequamur: / placemus
ventos et Cnosia regna petamus. (3,114) - Cedamus Phoebo et moniti meliora
(il meglio) sequamur.'(3,188) - Casti maneant in religione nepotes
(3,409) -(Aeneas) naviget (4,237) - (Aeneas) Mnesthea Sergestumque vocat
fortemque Serestum:/ classem aptent taciti sociosque ad litora cogant
/arma parent (4,288) - Adsis o placidusque iuves et sidera caelo /dextra
feras. (4,578) - Auxilium imploret videatque indigna suorum / funera;
nec… regno aut optata luce fruatur, / sed cadat ante diem mediaque inhumatus
harena.(4,617) - 'Moriemur inultae, /sed moriamur' ait. 'sic, sic iuvat
ire sub umbras. / Hauriat hunc oculis ignem crudelis ab alto / Dardanus,
et nostrae secum ferat omina mortis.' (4,659) - Superat quoniam Fortuna,
sequamur, /quoque ( e dove) vocat vertamus iter. (5,22) - Huc derige
cursum; / litus ama et laeva stringat sine palmula cautes; /altum alii
teneant.(5,163) - Neu matri miserae tanti sim causa doloris (9,216) -
"Acceleremus" ait. (9,221) - Quo (avv.) deus et quo dura vocat
Fortuna sequamur. (12,677) - Sit Latium, sint Albani per saecula reges,
/ sit Romana potens Itala virtute propago (12,826) -
c) Fedro. Fit
turba maior. Iam favor mentes tenet / et derisuros, non spectaturos, scias
(5.5) - "Honorem fructu ne videamur vendere." (3.17) - "Ne quis (qualcuno)
discat prodesse improbis." (4.21) -
Torna
|