Es.: Orgetorix filiam
suam in matrimonium dat. Orgetorige concede sua figlia in matrimonio.(BG,I,3) Quando invece il possessivo è riferito ad elemento diverso dal soggetto, in latino abbiamo a) eius, suo,
sua, suoi, sue, di lui, di lei, NB. Invece di eius
Virgilio usa illius : Hic illius arma (sunt) (1.16) - , faciem
illius…. PROVA DI NAVIGAZIONE a) BG: Nascitur ibi (in Britannia) plumbum album in mediterraneis regionibus (regioni), in maritimis ferrum, sed eius exigua est copia (5,12) - Caesar in bellis eius (Tasgetii) opera (utebatur, si serviva) (5,25) - Ambiorix statim in Aduaticos, qui (che) erant eius regno finitimi, proficiscitur (5, 38) - (Indutiomarus) Cingetorigem, generum suum, hostem (nemico) iudicat bonaque eius publicat (5,56) - Indutiomarus sub castris eius vagabatur (vagava) (5,57) - Indutiomarus interficitur caputque( testa) eius refertur (viene riportato) in castra (5,58) - Caesar nondum eorum consilia (cognoscebat, conosceva)( 4,31) - Summa auctoritas (supremazia) antiquitus erat in Haeduis magnaeque eorum erant clientelae - In eorum locum Remi (succedebant, subentravano) (6,12)- 13. Omnes (tutti) sub eorum imperio sunt ( 5,39) - Si privatus aut populus eorum decretis non (stat), sacrificiis interdicunt … Huc omnes (tutti) undique, qui( quelli che) controversias habent, conveniunt eorumque decretis parent(6,13) - Romanos interficiunt bonaque eorum diripiunt (7,3) - Nonnullos ex suis (amittunt, perdono)(5,15) - (Vercingetorix, Vercingetorige) rex (re) ab suis appallatur (7,4) - Camulogenus suis aderat (era vicino) atque eos cohortabatur( esortava) (7,62) - Dat tuba signum suis Vercingetorix (7,81). b) En. Sacra suosque tibi (a te) commendat Troia penatis (i Penati) (2,293) - At Anchises suum forte (avv.) recensebat (valutava) numerum (6,679) - Sed me iussa deum imperiis (agunt) suis (6, 461) - 4. Hesperiam penitus sua sub iuga mittunt (8,148) - Iamque Teucros habet et sua castra (10,260) - Halaesus tendit in adversos seque in sua colligit arma (10,412) - Etiam sua Turnum fata vocant (10,471) - Nec di (tegebant, proteggevano) Cupencum sui (12, 539) - Helenus adgnoscit suos laetus (3,347) - Manet imperterritus ille (Mezentius) et mole (abl. mole) sua stat (10, 771) - 12. At pius Aeneas dextram tendebat (tendeva) atque suos vocabat (chiamava) (12,311). c) Fedro: Canis ..lympharum in speculo vidit (vide) simulacrum suum (1.4) - Uterque causam .. peror(at) suam (1.10) - Tum natos suos /interrog(at) (1.24) - Adfertur ultro panis; de mensa sua dat ossa ( le ossa)dominus; frusta iactat familia,(3.7) - Ambitio namque …/aut gratiae subscribit aut odio suo.(3.10) - Ceteri tabulam suam/ portant (4.23) - Particolarità della seconda declinazione 1. Il nome deus m., dio ammette forme plurime in alcuni casi
Es: auxilium ,ii,
n., aiuto - auxilia, orum, n., truppe ausiliarie 8. A volte,
specie in poesia, al posto del nominativo in -us, abbiamo l'arcaico
-os. PROVE
DI NAVIGAZIONE b) EN.: - Arma
(le armi) cano (I,1) - Ast ego (Iuno) incedo regina, Iovis (
di Giove) et soror et coniunx (I,46)- - Praecipue pius Aeneas nunc
gemit (I,220) - 2. En. Lib.I: Venti, Eurusque Notusque ruunt eripiunt
(85). - Franguntur remi : tum prora avertit et undis dat latus (il
fianco) (104) - O socii, (neque enim ignari sumus ante malorum): tendimus
in Latium (198...205). - In primis regina (Didone) quietum accipit
in (verso) Teucros animum(303). - Ignari locorum erramus (332)
- Ille (Pygmalion) Sychaeum/ impius ante aras atque auri caecus amore
(per amore), / clam ferro incautum superat (348) - Tum (Sychaeus)
celerare fugam patriaque excedere suadet(357) - Sum pius Aeneas, fama
notus, Italiam quaero patriam (378...380) - Cur dextrae iungere dextram/
non datur ac veras audire et reddere voces (parole)?(408-409) -
Diva solo fixos oculos aversa tenebat (482) - Tendimus in Latium, sedes
( sedi) ubi fata quietas ostendunt(205) -Ipse, ignotus, Libyae
deserta peragro/ Europa atque Asia pulsus (cacciato) (384) - (Aeneas)
miratur portas et strata viarum./ Instant Tyrii ducere muros et subvolvere
saxa, optare locum tecto et concludere sulco (425) - O fortunati, Aeneas
ait (dice) et fastigia suspicit urbis ( della città)(438)
- Troes ( Noi Troiani) te miseri oramus (524); hospitio prohibemur
harenae, bella cient primaque vetant consistere terra (541) - (Ego, Dido,)
non ignara mali, miseris succurrere disco (631). - Sic memorat; simul
Aenean in regia ducit/ tecta, simul divo(ru)m templis indicit honorem
(inno di lode)(631-632) - At Cytherea (Venere) novas artes
(intrighi), nova versat consilia (657) - Ergo (Venere) aligerum
dictis adfatur Amorem (il dio Amore) Nate, mea magna potentia solus/
nate, ad te confugio: quocirca capere ante (avv.) dolis et cingere flamma/
reginam meditor (663...674) - Saepe fugam Danai cupiere (desiderarono)
moliri et longo fessi descedere bello (II,108) - Ipse viro (Sinone)
primus manicas atque arta levari vincla iubet Priamus dictisque ita fatur
amicis (II,146) Vitaque cum gemitu (con un gemito) fugit indignata
( sdegnata) sub umbras (11,831-12,953) Moror inter aras,
templa perlustro deum;/ubi immolatur, exta praegusto (4.25) - Subinde
ad villam mittor sine viatico.(App.20) La declinazione dell' infinito, detta gerundio L’infinito dei verbi
attivi e deponenti con funzione di nome è di genere neutro
ed ha una sua declinazione con le desinenze della seconda declinazione,
detta gerundio.
Nominativo- Soggetto Periculosum est credere et non credere.(Phaed.3,10), Il credere ed il non credere è rischioso. Genitvo: Pugnandi
tempus (erat)(BG.,21), Era il momento di combattere. Ablativo: Ardescit
tuendo Phoenissa (Didone) (En. 1,713), La fenicia (Didone)
brucia osservando (col guardare). Scheda
sintattica: La proposizione finale col gerundio.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||