Composti
di sum, eo, fero, facio, ago
1. Composti di sum.
Sul modello di sum vengono coniugati i suoi composti ( ad eccezione
di posssum e prosum):
, es, ,
PRESENTE
|
PERFETTO
|
INFINITO
|
SIGNIFICATO
ITALIANO
|
Absum, es
|
afui
|
abesse
|
Esser lontano,
assente
|
Adsum, es
|
adfui
|
adesse
|
Esser presente,
assistere
|
Desum, es
|
defui
|
deesse
|
Esser minore,
mancare
|
Insum, es
|
fui in
|
inesse
|
Esser dentro
|
Intersum, es
|
interfui
|
interesse
|
Esser in
mezzzo, partecipare
|
Obsum, es
|
obfui
|
obesse
|
Esser contro,
nuocere
|
Praesum, es
|
praefui
|
praesse
|
Esser davanti,
a capo
|
*Possum, potes
|
potui
|
posse
|
Esser potente,
potere
|
*Prosum, prodes
|
profui
|
prodesse
|
Esser a favore,
giovare
|
Subsum, es
|
fui sub
|
subesse
|
Esser sotto
|
Supersum, es
|
superfui
|
superesse
|
Esser superstite,
sopravvivere
|
Osservazioni:
a) - possum: nelle forme derivate dal presente: 1) mantiene la
t di pot- nelle forme di sum inizianti per vocale
(v. pot-es, pot-eram pot-ero); 2) presenta pos- per assimilazione
davanti alle forme inizianti per s.
b) - prosum: nelle forme derivanti dal presente la lettera d
si trova nelle forme del verbo sum inizianti per vocale ( prodes,
proderam, prodero)
2. . Composti di eo, andare.
PRESENTE
|
PERFETTO
|
SUPINO
|
INFINITO
|
Significato
|
Abeo, is
|
abii
|
abitum
|
abire
|
Andar via
|
Adeo, is
|
adii
|
aditum
|
adire
|
Andar vicino
|
Anteeo, is
|
anteii
|
anteitum
|
anteire
|
Andar davanti
|
Circumeo, is
|
circumii
|
circumitum
|
circumire
|
Andar attornp
|
Coeo, is
|
coii
|
coitum
|
coire
|
Andar insieme
|
Exeo, is
|
exii
|
exitum
|
exire
|
Andar fuori
|
Ineo, is
|
inii
|
initum
|
inire
|
Andar dentro
|
Intereo, is
|
interii
|
interitum
|
interire
|
perire
|
Obeo, is
|
obii
|
obitum
|
oire
|
Andar verso
|
Pereo. is
|
perii
|
peritum
|
perire
|
perire
|
Praeeo. is
|
praeii
|
praitum
|
praire
|
Andar davanti
|
Praetereo, is
|
praeterii
|
praeteritum
|
praeterire
|
Andar oltre
|
Prodeo, is
|
prodii
|
proditum
|
prodire
|
Andar davanti
|
Redeo, is
|
redii
|
reditum
|
redire
|
Andar indietro
|
Subeo, is
|
subii
|
subitum
|
subire
|
Andar sotto
|
Transeo, is
|
transii
|
transitum
|
transire
|
Andar oltre
|
Veneo, is
|
venii
|
- -
|
venire
|
Andar in
vendita
|
3. . Composti di fero, portare.
PRESENTE
|
PERFETTO
|
SUPINO
|
INFINITO
|
Significato
|
Aufero, fers
|
abstuli
|
ablatum
|
auferre
|
Portar via
|
Affero, fers
|
attuli
|
allatum
|
afferre
|
apportare
|
Antereo, fers
|
antetuli
|
antelatum
|
anteferre
|
anteporre
|
Circumfero,
fers
|
circumtuli,
|
circumlatum
|
circumferre
|
Portar attorno
|
Confero, fers
|
contuli
|
collatum
|
conferre
|
Portar insieme
|
Defero, fers
|
detuli
|
delatum
|
deferre
|
deferire
|
Differo, fers
|
distuli
|
dilatum
|
differre
|
differire
|
Effero, fers
|
extuli
|
elatum
|
efferre
|
Portar fuori
|
Infero, fers
|
intuli
|
illatum
|
inferre
|
Portar dentro
|
Offero, fers
|
obtuli
|
oblatum
|
offerre
|
offrire
|
Perfero, fers
|
pertuli
|
perlatum
|
perferre
|
sopportare
|
Praefero, fers
|
praetuli
|
praelatum
|
praeferre
|
preferire
|
Profero, fers
|
protuli
|
prolatum
|
proferre
|
Portar innanzi
|
Refero, fers
|
retuli
|
relatum
|
referre
|
riferire
|
Transfero, fers
|
transtuli
|
translatum
|
transferre
|
trasferire
|
Suffero, fers
|
*(sustuli)
|
*(sublatum)
|
sufferre
|
sopportare
|
Osservazioni:
- sustuli, sublatum sono forme passate al verbo tollo, alzare.
4. . Composti di facio, fare.
PRESENTE
|
PERFETTO
|
SUPINO
|
INFINITO
|
Significato
|
Ad(f)ficio,
is,
|
adfeci
|
adfectum
|
adficere
|
collegare
|
conficio
|
feci
|
fectum
|
ficere
|
compiere
|
deficio
|
feci
|
fectum
|
ficere
|
mancare
|
efficio
|
feci
|
fectum
|
ficere
|
produrre
|
inficio
|
feci
|
fectum
|
ficere
|
mescolare
|
interficio
|
feci
|
fectum
|
ficere
|
uccidere
|
officio
|
feci
|
fectum
|
ficere
|
opporre
|
perficio
|
feci
|
fectum
|
ficere
|
completare
|
praeficio
|
feci
|
fectum
|
ficere
|
comandare
|
proficio
|
feci
|
fectum
|
ficere
|
beneficare
|
reficio
|
feci
|
fectum
|
ficere
|
rifare
|
sufficio
|
feci
|
fectum
|
ficere
|
bastare
|
adsuefacio,
is,
|
feci
|
factum
|
facere
|
assuefare
|
benefacio
|
feci
|
factum
|
facere
|
beneficare
|
calefacio, is
|
feci
|
factum
|
facere
|
scaldare
|
commonefacio,
is
|
feci
|
factum
|
facere
|
ammonire
|
desuefacio,
is
|
feci
|
factum
|
facere
|
disabituare
|
expergefacio,
is,
|
feci
|
factum
|
facere
|
svegliare
|
fervefacio,
is,
|
feci
|
factum
|
facere
|
scaldare
|
labefacio, is,
|
feci
|
factum
|
facere
|
crollare
|
liquefacio,
is,
|
feci
|
factum
|
facere
|
liquefare
|
madefacio, is
|
feci
|
factum
|
facere
|
bagnare
|
malefacio, is
|
feci
|
factum
|
facere
|
nuocere
|
mansuefacio,
is,
|
feci
|
factum
|
facere
|
ammansire
|
obstupefacio,
is,
|
feci
|
factum
|
facere
|
stupire
|
olfacio, is,
|
feci
|
factum
|
facere
|
odorare
|
patefacio, is
|
feci
|
factum
|
facere
|
aprire
|
quatefacio,
is
|
feci
|
factum
|
facere
|
scuotere
|
rarefacio, is
|
feci
|
factum
|
facere
|
rarefare
|
satisfacio,
is,
|
feci
|
factum
|
facere
|
soddisfare
|
tabefacio, is,
|
feci
|
factum
|
facere
|
liquefare
|
tepefacio, is,
|
feci
|
factum
|
facere
|
intiepidire
|
tremefacio,
is,
|
feci
|
factum
|
facere
|
far tremare
|
vacuefacio,
is,
|
feci
|
factum
|
facere
|
svuotare
|
valefacio, is,
|
feci
|
factum
|
facere
|
render forte
|
arefacio, is,
|
feci
|
factum
|
facere
|
inaridire
|
Osservazioni:
1) se il preverbio è una preposizione ( più re-)
la vocale -a- di facio diventa -i- -ficio
ed il passivo esce in -ficior;
2) se invece in preverbio è un tema verbale o un avverbio,
-facio resta inalterato e il passivo esce in -fio.
5. . Composti di ago, condurre.
PRESENTE
|
PERFETTO
|
SUPINO
|
INFINITO
|
Significato
|
Abigo, is,
|
egi
|
actum
|
ere
|
cacciare
|
Adigo, is
|
egi
|
actum
|
ere
|
spingere
|
Ambigo, is
|
-
|
-
|
ere
|
discutere
|
circumigo
|
egi
|
actum
|
ere
|
spinger attorno
|
cogo
|
egi
|
actum
|
ere
|
costringere
|
dego
|
degi
|
-
|
ere
|
trascorrere
|
exigo
|
egi
|
actum
|
ere
|
cacciare
|
inigo
|
egi
|
actum
|
ere
|
spingere
|
perago
|
egi
|
actum
|
ere
|
spingere
|
Redigo, is
|
egi
|
actum
|
ere
|
rientrare
|
retroago
|
egi
|
actum
|
ere
|
ricondurre
|
Subigo, is
|
egi
|
actum
|
ere
|
spingere
|
transadigo
|
egi
|
actum
|
ere
|
trafiggere
|
transigo
|
egi
|
actum
|
ere
|
trapassare
|
ESERCIZIO
Con l'uso del vocabolario individua il preverbio ed il verbo nelle
seguenti forme:
Detinebat, retraho, cohibent, prodeunt , possunt, aberat, abibant,
cogeris, praeerat, circumit, prodest.
FORMA VERBALE
|
PREVERBIO
|
VERBO
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
SOLUZIONE
Torna
|